18 Ekim 2016 Salı

STRATEJİ / İstihbarat / 3. BÖLÜM - İstihbarat Teşkilatları

İstihbarat teşkilatları, bir ülkenin birden fazla konuda istihbarat toplayan birimlerini ifade eder. Her ülkenin kendine özgü istihbarat yapılanması vardır. 
1. Tek Teşkilat: Bazı ülkeler istihbarat faaliyetlerini tek bir teşkilat altında yürütür. İstihbarat devlet birimlerine dağıtımının tek bir kurumdan yapıldığı olduğu bu teşkilat sisteminde personel ve veri tabanı devasa bir yapıya sahiptir. Tek teşkilat sisteminde istihbarat konusuna giren tüm haber/duyum/bilgi tek bir yerde toplanarak derlenir ve ilgili devlet birimlerine tek bir yerden rapor edilir. 

2. Çoklu Teşkilat: Çoklu teşkilat sisteminde istihbarat birden fazla teşkilata gelir ve her bir teşkilat kendisine gelen haber/duyum/bilgi derlenerek ilgili devlet birimlerine rapor edilir. Çoklu teşkilatta uzmanlaşma vardır.

İstihbarat Teşkilatları Konusuna göre ikiye ayrılır:
a. Askeri İstihbarat: Savaşta ve barışta dost ve düşman devletlerin askeri birliklerinin büyüklükleri, konumları, savaşma kabiliyetleri, silah sistemleri, doktrinleri hakkında bilgi toplar. Diğer devletlerin istihbarat elemanlarına karşı; karşı-istihbarat faaliyetlerinde bulunur. Askeri istihbaratta insan kaynaklı istihbarat toplama dışında, uydulardan, haberleşme sistemlerinden, sinyallerden, insansız hava araçlarından faydalanılır. Askeri istihbarat kuvvet komutanlıklarına göre ayrı yapılanmalara sahip olabilir. Hava Kuvvetleri İstihbaratı, Kara Kuvvetleri İstihbaratı gibi. 

b. Sivil İstihbarat : Sivil istihbarat siyasi konularda istihbarat faaliyeti yürütür. Karşı istihbarat faaliyetlerinin konusu diğer devletlerin siyasi ajanlarına karşı yürütülür. Personeli sivil istihbarat elemanları ve meslek mensuplarıdır.  Milli İstihbarat Teşkilatı bir sivil istihbarat teşkilatıdır. Sivil İstihbarat teşkilatları gerekli konularda askeri istihbarat teşkilatları ile işbirliği yaparlar. Örneğin uydu ile takip en çok askeri istihbaratın faaliyet alanına girerken dost ya da yabancı istihbarat elemanlarının uydu ile takibinde sivil istihbarata yardımda bulunulur. 

Çalışma Alanına Göre İstihbarat Teşkilatları: Burada genel ayrım yurt için ve yurt dışı istihbarattır. Örneğim Milli İstihbarat Teşkilatı hem yurt içinde hem de yurt dışında faaliyet gösteren karma yapıya sahip bir teşkilattır. CIA yabancı ülkelerde faaliyet gösteren yurt dışı istihbarat teşkilatıdır. ABD'de yurt için istihbarat FBI tarafından temin edilir. 

Genel Değerlendirme: Çoklu Teşkilat sistemi ile teşkilat sayısı arttıkça uzmanlaşma ve her bir teşkilat daha küçük bir yapılanmaya sahip olacağın nispeten hantal olan tek teşkilat sistemine göre daha verimli ve çabuk sonuca ulaşacaktır. Askeri teşkilat savaş ve barışta tek yerden yönetilebilme imkanına sahipken sivil istihbaratın en azından yurt içi ve yurt dışı istihbarat birimleri olarak ikiye ayrılmasının daha verimli olduğu kanaatindeyim. Bunun dışında özel bir konu için ayrı bir istihbarat yapılanması da alternatif olarak düşünülebilir.


                          4. BÖLÜM - İstihbarat Teşkilatlarının Yapılanması 


Strateji / İstihbarat - Ana Sayfa